Alles in de documentaire A Way to B lijkt te gaan over communiceren, in woorden, blikken, bewegingen en aanraking. Communicatie met een boodschap: we zijn er, we leiden een leven dat bij ons past, we beminnen, leren, werken en maken… Kijk naar ons! En we kijken terug!
Tekst: Jacqueline Kool
A Way to B gaat over het flamboyante Catalaanse danscollectief Liant La Troca, geleid door danser en choreograaf Jordi Cortés Molina. De dansers hebben uiteenlopende beperkingen: ze zijn spastisch, blind, zitten in een rolstoel, hebben één been of helemaal geen benen. Ze spelen met ruimte, sensualiteit, spanning, terwijl ze hun individuele verhalen in intens samenspel vormgeven in performances. We zien hen dansen en oefenen op verrassende plekken in Barcelona: een plein, een bos, een theaterzaal of een huiskamer. Bij de buitenvoorstelling ‘Desfasats’ zien we een verwonderd en geëmotioneerd publiek. Zelf noemen de dansers het ‘een provocerende, sensuele en fantasierijke bastaarddans’.
Dans is voor de leden van het gezelschap een levenswijze, een way to be. Een van de dansers zegt: “Ik dans om de samenleving een voorbeeld te geven van diversiteit. Dat mensen ons zien dansen is een boodschap zonder woorden.” Dan begrijp je ook waarom ze zoveel op straat dansen, met de hele groep, in duo’s of alleen, spelend met het publiek.
Caleidoscoop
Ondertussen krijgen we een inkijkje in het dagelijks leven van een aantal dansers, waarin ze vertellen over de uitdagingen van hun bestaan en over reacties van de wereld op hun handicap. We lopen met hen mee door de stad, bewegen mee met de camera, voelen haast de wind en horen die ruisen door de hoge bomen. De film is daarmee een caleidoscoop van portretten, verhalen en dans. In het begin lijkt dat fragmentarisch, maar gaandeweg krijgt dit juist betekenis. Het is namelijk precies dat contrast tussen wat mensen vertellen over hoe men naar hen kijkt vanwege de handicap, en dat wat ze laten zien in hun dans. Uitdagend, poëtisch en vooral openlijk zichtbaar met de eigenheid van hun lichamen. Juist dat ontroert mij in een wereld waarin gehandicapte lichamen zo vaak afwezig en onzichtbaar zijn.
Iets heel nieuws
Prachtig zijn de duetten die je ziet in de film, bijvoorbeeld van twee vrouwen, een in een rolstoel, de ander met anderhalf been. Hun bewegingen zijn vloeiend en maken dat er iets nieuws ontstaat, een beweging die dansers op twee benen niet kunnen maken en waarin de rolstoel organisch is opgenomen. Of de man zonder onderlichaam die een dans-vrijage uitvoert met zijn geliefde. Maar met die twee voorbeelden doe ik geen recht aan zoveel andere mooie momenten uit de film. En dan is er ook nog speelsheid en humor, die het licht en herkenbaar maken. Als je ook maar iets hebt met dans of beweging: ga hem zien, deze film!
A way to B, gemaakt door het Nederlandse filmmakers echtpaar Jos de Putter & Clara van Gool, draaide sinds half februari 2023 in de bioscoop, en is 17 augustus om 22.10 - 23.15 uur te zien op NPO 2. Daarna is de documentaire hier via NPO Start te zien.