De door de energiecrisis gestegen energiekosten brengen veel mensen in de problemen. Mensen met een chronische ziekte of een beperking hebben vaak onvermijdbaar hoge energiekosten. Daarom heeft Ieder(in) voor en achter de schermen gepleit voor beter passende overheidsmaatregelen om energiearmoede te voorkomen. Hieronder volgt een overzicht van wat er bereikt is en wat er nog moet gebeuren in 2023, gemeld door Ieder(in).
Extra energieverbruik door elektrische hulpmiddelen/apparatuur en hoge stookkosten
Voor de meeste elektrische hulpmiddelen, zoals elektrische rolstoelen, tilliften en domotica, bestaat nog geen energievergoeding, terwijl dit – zeker met de gestegen energieprijzen- wel nodig is. Ieder(in) vindt dat hulpmiddelen compleet geleverd moeten worden, dus inclusief gebruikskosten voor energie. Ook voor extra stookkosten bij mensen met een chronische aandoening, zoals bijvoorbeeld reuma, bestaat nog geen vergoedingsregeling.
Op Prinsjesdag en bij debatten in de Tweede Kamer hebben we aandacht gevraagd voor deze groepen. Begin december was er nog steeds geen oplossing. Daarom stuurden we een brandbrief naar de Tweede Kamer, samen met negen andere organisaties. De Tweede Kamer heeft hier veel aandacht aan besteed en heeft op de laatste dag voor de kerstvakantie een motie aangenomen, die een oplossing dichterbij kan brengen.
Met de motie Van Dijk (CDA) c.s. verzoekt de Kamer het kabinet in samenspraak met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) te onderzoeken of extra financiële steun kan worden gegeven aan mensen met een beperking en chronisch zieken.
Ieder(in) is blij met de aangenomen motie en vindt het belangrijk dat het kabinet nu gaat investeren in een structurele oplossing voor mensen die vanwege hun aandoening extra energiekosten maken.
Te lage energievergoeding medische apparatuur
Voor enkele medische hulpmiddelen (zuurstofconcentrator, apparatuur voor thuisbeademing en apparatuur voor thuisdialyse) bestaan energievergoedingen. Maar met de huidige energietarieven zijn deze vergoedingen te laag. Samen met het Longfonds en andere lidorganisaties heeft Ieder(in) dit aangekaart bij Zorgverzekeraars Nederland, bij het ministerie van VWS en bij de Tweede Kamer. De Tweede Kamer heeft met de motie Omtzigt het kabinet verzocht om op korte termijn in de regeling Zorgverzekeringswet of op een andere wijze vast te leggen wat een passende vergoeding voor de stroomkosten is in 2023.
Inmiddels zien we dat een aantal verzekeraars de vergoedingen heeft verhoogd, maar niet voldoende. We blijven het probleem daarom aankaarten bij het ministerie en bij de politiek.
Kleinschalige woonvormen, waarbij bewoners zelf huur en energierekening betalen
Voor kleinschalige woonvormen waarbij de bewoners zelf huur- en energiekosten betalen en hun zorg via een pgb inkopen, bleken de regelingen van de overheid niet te werken. Dit zijn bijvoorbeeld de ouderinitiatieven of de Thomashuizen. Zowel de energietoeslag als het prijsplafond voor energie hielden aanvankelijk geen rekening met deze woonvormen.
Bij het Meldpunt van Ieder(in) kwamen veel meldingen binnen van bewoners met een laag inkomen die geen energietoeslag kregen. Veel gemeenten bestempelden de woonvormen met pgb-zorg ten onrechte als een 'inrichting', waardoor de bewoners geen recht hadden op energietoeslag. Ieder(in) is naar aanleiding van de meldingen een gerichte voorlichtingscampagne gestart over de aanvraag van energietoeslag door bewoners van wooninitiatieven. Door aan te geven dat de woonvorm geen inrichting is, lukte het gelukkig in een aantal gemeenten wel om de toeslag aan te vragen (of met succes bezwaar te maken tegen een afwijzing). Maar helaas lukte dit niet in alle gemeenten. Ieder(in) heeft voor 2023 bepleit dat de regeling voor energietoeslag aangepast moet worden. In de nieuwe regeling, die naar de Raad van State gestuurd is, lijkt dat gelukt. Wonen in een 'instelling' is in de nieuwe regeling niet meer automatisch een uitsluitingsgrond voor de energietoeslag. Maar er moet echt gekeken worden of iemand wel of niet zelf de kosten voor energie draagt.
Een tweede probleem bij de woonvormen met pgb-zorg was, dat het prijsplafond voor energie voor deze woonvormen niet werkt. Omdat in deze woonvormen vaak meerdere huishoudens/bewoners achter één energieaansluiting zitten, komen zij ver boven het plafond voor gas en elektriciteit uit. Na lobby via de Tweede Kamer is bereikt dat deze woonvormen onder de regeling voor blokverwarming gaan vallen. Dat is een alternatief voor het prijsplafond in de vorm van een subsidieregeling via de Belastingdienst. De bedoeling is dat men een vergelijkbaar voordeel krijgt (vast bedrag) als een gemiddeld huishouden dat wel onder het prijsplafond valt. Ieder(in) is blij met de aandacht voor kleinschalige woonvormen in de kabinetsbrief over blokverwarming. Op dit moment wordt de regeling nader uitgewerkt.
Lobby gaat door
Het VN-verdrag Handicap is duidelijk: mensen met een beperking hebben net als ieder ander recht op een behoorlijke levensstandaard. Dus regelingen om dit recht te beschermen moeten ook passend zijn voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Zolang de regelingen die energiearmoede moeten voorkomen niet passend zijn, blijft Ieder(in) zich samen met haar lidorganisaties inzetten voor betere oplossingen. Dat doet de koepelorganisatie door de uitwerking van de moties en de maatregelen te blijven volgen, en door signalen uit de praktijk via lidorganisaties en via het Meldpunt te blijven verzamelen.
Zie ook:
- De brandbrief van Ieder(in): 'Kom met een oplossing voor onvermijdbare hoge energiekosten vanwege zorg'
- De motie Omtzigt
- De motie Van Dijk
- Bekijk hier een overzicht van alle energiecompensatiemaatregelen
(Bron: Iederin)