VN in Geneve
Jaarlijks verschijnt er een rapport over de naleving van het VN-verdrag Handicap. In het rapport over 2023 lag het accent op het vervoer. Marjolein Swaanenburg-van Roosmalen is lid van het College voor de Rechten van de Mens, de toezichthouder op het VN-verdrag Handicap. In Support Magazine beantwoordt zij vijf vragen.
1: Wat is er goed gegaan in 2023?
Er zijn stappen gemaakt. Zo is er nu een bestuursakkoord voor het openbaar vervoer. Dat klinkt vaag, maar eigenlijk is het heel concreet. In 2040 moet het gehele ov toegankelijk zijn. Dat akkoord is overeengekomen met de mensen die het uit moeten voeren, van de staatssecretaris tot de provincies, van de gemeentes tot de openbaarvervoersbedrijven. Het gaat om concrete stappen. Het College heeft hierover advies gegeven. Daarnaast zijn er ook kleine praktische verbeteringen geweest. De NS biedt nu bijvoorbeeld reisassistentie aan voor meer mensen die dat nodig hebben. De andere treinexploitanten huren nu de assistenten in bij de NS. Het lijkt klein, maar het maakt het ineens voor veel mensen die dat eerst niet konden, mogelijk met de trein te reizen. Ander voorbeeld: er zijn nu trainingen voor chauffeurs en andere uitvoerders over bejegening. Die worden gegeven in samenwerking met mensen met een beperking, want die weten waarover het gaat.
2: Zijn er veel discriminatieklachten bij het College over het ov?
Het College krijgt daar regelmatig klachten en meldingen over. Of die klachten nu gegrond worden verklaard of niet, het levert altijd wat op. Laatst was er iemand die met de trein de provincie uit wilde gaan. Dat ging prima, tot de overstap op de buurtbus. Oordeel: dit is discriminatie. Gevolg: het wordt hersteld. De buurtbus gaat ermee aan de slag.
3: We komen in het rapport steeds het woord ‘beoordelingskader’ tegen. Wat is dat?
Het College is toezichthouder op de uitvoering van het VN-verdrag Handicap in Nederland. Het beoordelingskader is een hulpmiddel om dat te doen. Daarmee kun je nauwkeurig zien wat er in het verdrag staat over openbaar vervoer, en hoe dat in concrete gevallen moet worden geïnterpreteerd. De toegankelijkheid moet zoveel mogelijk hetzelfde zijn als wat aan mensen zonder beperking wordt aangeboden.
4: Waarom staan er in het verdrag niet gewoon de regels waaraan de ov-bedrijven zich moeten houden?
Nee, dat gaat niet. In elk land is het ov immers weer anders georganiseerd. Niet alles ligt vast in het verdrag, maar wel de uitgangspunten. Die worden dan steeds getoetst aan de hand van specifieke gevallen. Zo ontstaat steeds meer ervaring en bewegen we de goede kant op.
5: Wat kunnen Supportlezers zelf doen?
Steeds als je obstakels tegenkomt kan je dit aankaarten of erover communiceren. Dat is een gift die je doet aan de samenleving. Ook als dingen goed lopen, kan je in gesprek gaan. Is iets goed voor elkaar in het ov, zet dan een positieve review ergens neer, met een duimpje. En als het niet goed is, dan dien je een klacht in. Is het heel erg, kom dan bij het College.
Dit artikel verscheen eerder in Support magazine editie #1 2024.