Door personeelstekorten en overvolle treinen is het voor mensen met een beperking haast onmogelijk om met de trein te reizen. De overheid komt ondertussen met een plan om het openbaar vervoer in 2040 voor iedereen toegankelijk te maken, maar daar hebben reizigers nu weinig aan.
Dat ze moest doorreizen naar een volgende halte, omdat niemand haar kon helpen uitstappen. Of dat ze de trein miste, omdat er vanwege de drukte geen plek meer was voor haar rolstoel. Amber Bindels (33) heeft het de afgelopen tijd allemaal meegemaakt, zegt ze tegen Trouw. "Tegenwoordig wordt gewoon gezegd: 'We kunnen het niet regelen, fijne dag verder'."
Vanwege personeelstekorten en overvolle treinen is het voor mensen met een beperking vrijwel onmogelijk geworden om met de trein te reizen. En sinds maandag laat de NS nog minder treinen rijden, in aanloop naar de nieuwe dienstregeling. Amber Bindels ervaart het aan den lijve. Ze zit in een elektrische rolstoel en reist voor haar werk als lobbyist regelmatig in de trein: “Het is een van de vele problemen die de NS heeft, maar mensen met een beperking staan onderaan de lijst,” meent Bindels.
Toegankelijk voor iedereen
Daar wil staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) verandering in brengen. Maandag sloot zij een akkoord met regionale bestuurders, ov-bedrijven en spoorbeheerder ProRail om ervoor te zorgen dat in 2040 het openbaar vervoer volledig toegankelijk is voor iedereen. De staatssecretaris stelt 10 miljoen euro beschikbaar om de toegankelijkheid van haltes en perrons te verbeteren. Wie dat nodig heeft, zou moeten kunnen rekenen op assistentie. Ook geldt sinds 2016 het VN-verdrag Handicap in Nederland. Daarin staat dat de overheid alle mogelijke maatregelen moet nemen om de persoonlijke mobiliteit van mensen met een beperking te waarborgen.
Ontoegankelijk
Van die afspraken heeft Amber Bindels de afgelopen jaren nog maar weinig gemerkt. Zo werken de liften op stations vaak niet, waardoor ze met haar rolstoel niet op het perron kan komen. Daarnaast moet een reis tegenwoordig ver van tevoren geregeld worden: “Dat maakt het lastig om goed in de maatschappij mee te komen.”
Daar komt bij dat er sinds corona niet meer standaard NS-personeel aanwezig is op perrons om te helpen met in- en uitstappen. De NS biedt op ongeveer de helft van de station zulke reisassistentie aan. In plaats daarvan huurt de NS nu parttime reisassistenten in via externe partijen. Maar ook die kampen met personeelstekorten.
Sommige reisassistenten combineren dat werk zelfs met een andere baan. Daardoor kon Amber Bindels laatst niet geholpen worden met uitstappen – de reisassistent, die tevens taxichauffeur is, stond in de file. Bindels moest daarom in de trein blijven zitten tot het eindstation. "Dat levert best veel stress op," vertelt ze. Ze krijgt dagelijks ondersteuning en moet daarvoor op tijd thuis zijn. "Tegen mijn zorgverlener kan ik moeilijk zeggen: 'Sorry, ik ben nog niet thuis'."
Niet meer van deze tijd
Omdat het zo ingewikkeld is om een reis te organiseren, gaat Rick Brink niet meer met de trein. Brink (35) adviseert overheden bij inclusievraagstukken, en zit in een rolstoel. Hij merkt op dat personeelstekorten in de gehele vervoerssector problemen veroorzaken. Ook zijn vaste taxibedrijf rijdt minder vaak dan gebruikelijk.
De NS bevestigt dat het personeelstekort inderdaad leidt tot grotere problemen voor mensen met een beperking. Brink ziet wel mogelijkheden voor de NS. Zo is de verrijdbare loopbrug volgens hem niet meer van deze tijd. Voor het gebruik daarvan is namelijk altijd personeel nodig. "We moeten veel meer automatiseren," vindt Brink.
"Mocht het zo zijn dat iemand zijn station in Amersfoort mist omdat daar geen uitstaphulp beschikbaar is, dan betaalt de NS de taxi vanaf de volgende stop terug naar Amersfoort", zegt een woordvoerder van het bedrijf. Ook kunnen reizigers die vertraging oplopen vanwege de problemen met reisassistentie een compensatie aanvragen bij de NS. Volgens de woordvoerder werkt de NS aan het verhogen van de perrons en rijden er steeds meer gelijkvloerse sprinters. Rick Brink juicht dat toe. Het liefst, zegt hij, zou hij zien dat mensen in een rolstoel kunnen reizen zonder dat er assistentie nodig is.
Update: Teken de petitie
Inmiddels is er een petitie aangemaakt door activiste Jacquie Davis (lid van GeenDorHout en Feminists Against Ableism) waarin geëist wordt dat het Nederlands openbaar vervoer eerder toegankelijk wordt, namelijk vóór het eind van 2030. Onderteken de petitie hier.
(Bron: Trouw)