Veel mensen met een beperking konden vorige week nog steeds niet zonder obstakels hun stem uitbrengen. Dit meldt het College voor de Rechten van de Mens op basis van de meldingen van het meldpunt Onbeperkt Stemmen. Mensen met een beperking konden bij dit meldpunt terecht om hun ervaringen rondom de toegankelijkheid van de verkiezingen te delen. In totaal zijn er 132 meldingen binnengekomen.
Van alle meldingen gaat iets minder dan de helft (49,2%) over structurele problemen, bijvoorbeeld de fysieke toegankelijkheid van stemlokalen. De rest van de meldingen is corona-gerelateerd. Deze meldingen gaan onder meer over de (on)mogelijkheid om per brief te stemmen en stemlokalen die niet 'coronaproof' waren. Als toezichthouder op de uitvoering van het VN-verdrag handicap gaat het College de meldingen nader onderzoeken en analyseren in het licht van dit verdrag. Op basis hiervan doet het College aanbevelingen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en gemeenten. Daarnaast blijft het College hierover in gesprek met belangenverenigingen.
'Hard aan toegankelijkheid gewerkt'
Adriana van Dooijeweert (voorzitter van het College): "Op basis van de meldingen kunnen we concluderen dat de verkiezingen nog steeds niet volledig toegankelijk zijn. Het College ziet echter ook dat er op verschillende plaatsen hard wordt gewerkt aan meer toegankelijkheid. Zo waren er bijvoorbeeld in Utrecht en Amersfoort extra toegankelijke stemlokalen, waarbij gebruik werd gemaakt van de input van ervaringsdeskundigen. Het inzetten van ervaringsdeskundigheid is niet alleen erg waardevol, maar ook een belangrijke verplichting van het VN-verdrag handicap. Dit soort initiatieven juicht het College daarom toe."
Fysieke obstakels
Ondanks het feit dat stemlokalen sinds 2019 volledig fysiek toegankelijk moeten zijn, was het voor veel melders met een lichamelijke beperking een uitdaging om de stemlokalen binnen te komen. Het College ontving veel meldingen over te hoge drempels, zware deuren of gladde rolstoelhellingen. Hierdoor was het voor veel melders onmogelijk om zelfstandig het stemlokaal binnen te komen. Een groep die in het bijzonder moeite had met stemmen, waren mensen met een visuele beperking. Zo was er vaak geen stemmal aanwezig, was de route binnen het stemlokaal niet altijd duidelijk aangegeven en was de verlichting niet helder genoeg.
Stemmen in coronatijd
50,8 procent van de meldingen ging over stemmen in coronatijd. Een groot deel van deze meldingen kwam al binnen voordat de verkiezingen waren begonnen. Deze meldingen gingen met name over de (on)mogelijkheid om per brief te stemmen. Veel melders die in de risicogroep vallen, maar nog geen 70 jaar zijn, voelden zich niet veilig genoeg om naar een stemlokaal te gaan of hadden geen stemlokaal in de buurt dat eerder open was. Ondanks de getroffen extra maatregelen vreesden ze voor hun gezondheid. Hierdoor besloot een deel van de melders (17,4%) om dit jaar niet te gaan stemmen. Daarnaast gaven een aantal melders aan dat de stemlokalen die al op 15 en 16 maart open waren, te ver van hun huis lagen. Tot slot vonden veel melders de stemlokalen niet coronaproof. Zo namen mensen bijvoorbeeld niet genoeg afstand. Ook vonden sommige melders het vervelend dat ze hun mondkapje af moesten doen ter identificatie.
Sociale toegankelijkheid
Naast meldingen over de fysieke toegankelijkheid, kwamen er ook meldingen binnen over de ‘sociale toegankelijkheid’ van de verkiezingen. Veel melders voelden zich niet vriendelijk behandeld door stemlokaalmedewerkers. Dit kwam vaak doordat stemlokaalmedewerkers niet op de hoogte waren van de regels. Hierdoor moesten de melders in discussie gaan om te krijgen waar ze recht op hadden, wat soms wel maar vaak ook niet lukte. Deze verhalen gingen met name over hulp in het stemhokje. Zo werden een aantal begeleiders geweigerd, met als gevolg dat sommige melders met een lichamelijke beperking niet konden stemmen. Dit terwijl mensen met een lichamelijke beperking het recht hebben om geholpen te worden in het stemhokje door een persoon naar keuze. Andere melders gaven aan dat ze juist ongevraagd werden geholpen door stemlokaalmedewerkers, waardoor hun stemgeheim niet bewaard bleef.
Positieve ervaringen
Sommige melders deelden juist positieve ervaringen. Een aantal melders vonden de rust in de eerder geopende stemlokalen en de mogelijkheid om per brief te stemmen fijn. Zo meldde iemand: "Door mijn beperking kon ik al heel lang niet meer zelfstandig stemmen. Door te stemmen via de post kon ik ineens weer gewoon meedoen." Ook gaven meerdere melders aan dat de stemlokaalmedewerkers heel vriendelijk en behulpzaam waren en dat de nodige maatregelen waren getroffen om het stemlokaal toegankelijk te maken. Een voorbeeld van een melding: "Waar ik heb gestemd was het erg goed geregeld. De stembureaumedewerkers waren behulpzaam en hielden de deur voor mij open. Daarnaast was er een verlaagd werkblad voor rolstoelgebruikers. Bedankt!"
(Bron: Mensenrechten)