Een onbekende die je in de winkel zomaar een aai over je hoofd geeft. Een voorbijganger die achteloos opmerkt: “Wat doet zo’n mooie jonge vrouw in een rolstoel?” Het zijn zomaar twee voorbeelden van waar jonge rollers zich aan storen op Twitter.
Ik moest er even over nadenken. Is dat nou zo erg? Een liefkozend gebaar, een terloops complimentje? Er zijn dagen dat ik ernaar kan verlangen, en ik neem aan veel vrouwen - én mannen - met mij. Het verschil is denk ik, dat ik geen roller ben. (Mooi en jong trouwens ook niet, maar dat is een ander verhaal.) Zit je in een rolstoel, dan kan zo’n goedbedoeld gebaar eigenlijk best lullig overkomen. Alsof je de woorden “aggut, wat sneu” er gratis bijkrijgt.
Nu kun je van mijn rollende collega’s en bekenden veel zeggen, maar sneu is toch wel het laatste wat er in mijn hoofd opkomt. Maar, zo begrijp ik uit onze gesprekken, waar ik met mijn onzichtbare beperking vaak overschat wordt (“Schiet eens op zeg, hupperdepup!) lijken zij eerder onderschat: “Wat knap dat je dat kán!” Soms gevolgd door iets als: “Dat vind ik toch zó inspirerend!”
Op zich is er niets mis met inspiratie, toch? Ook ik laat me graag inspireren door mooie verhalen over mensen met een beperking. Over Django Reinhardt bijvoorbeeld, de gitaarvirtuoos die twee linkervingers miste. Of Beethoven, die bleef doorcomponeren toen hij al hartstikke doof was. Maar om inspirerend genoemd te worden omdat je in je rolstoel zelf je boodschappen haalt (“Wat goed dat je dat doet!”) lijkt me gewoon niet fijn.
Er is zelfs een term voor: inspiration porn. Gemunt door Stella Young, een Australische journaliste en comédienne. In 2014 houdt zij een vlammende TED-talk waarin ze de term lanceert. Ze vertelt hoe ze als vijftienjarig meisje genomineerd werd voor een onderscheiding van verdienste. Maar hoezo? Ze had toch nog niks bereikt? Stella constateert dat mensen met een beperking vaak als object van inspiratie worden gebruikt voor anderen, de mensen zonder handicap. “Hoe beroerd het leven ook is, het had erger kunnen zijn: zij zouden zomaar die gehandicapte persoon kunnen zijn. Maar wat als je die persoon bént?” vraagt Young zich af. Als u tijd heeft: echt even kijken, haar humoristische talk I ‘m not your inspiration, thank you very much is te bekijken op ted.com.
Stella Young zou later dat jaar overlijden, wat haar betoog des te indringer maakt. Ze sluit af met: “Ik wil in een wereld leven waar we niet zulke lage verwachtingen hebben van mensen met een handicap dat we gefeliciteerd worden omdat we zijn opgestaan en onze naam nog weten. Ik wil in een wereld leven waar we echte verdienste waarderen.”
Mijn waardering heeft ze.
Pauline Montfoort
maakt deel uit van het redactieteam van Support Magazine. Pauline heeft een spierziekte en vraagt zich graag dingen af.