"Toegankelijkheid is meer dan dat drempeltje weghalen"

14 januari 2025 - Robin Wubben
Anco van den Berg
Toen Anco van den Berg (54) een paar jaar terug door diabetes type 1 geen lange afstanden meer kon lopen, kreeg hij een rolstoel aangemeten. Zijn ergotherapeut adviseerde hem contact te zoeken met het Wheelchair Skills Team, om beter met zijn rolstoel om te leren gaan. Dat advies heeft hem zijn vrijheid teruggegeven. Dit interview uit Support Magazine lees je nu online!

Tekst: Robin Wubben | Foto’s: Mathilde Dusol

Verkeerde rolstoel

"Tijdens de coronaperiode kwam ik minder buiten, kon ik niet meer naar de fysiotherapeut en had ik ook minder thuiszorg", blikt Anco terug. "Daardoor ging ik lichamelijk hard achteruit. Ook het lopen ging steeds moeilijker. Ik had voor lange afstanden een driewielfiets in een kast voor mijn huis staan, maar kon eigenlijk niet meer van de voordeur naar die kast komen. En als ik dan op mijn fiets zat, kon ik geen boodschappen doen, omdat ik geen winkel in kon." De Veenendaler krijgt dan een redelijk standaard rolstoel aangemeten. Zijn ergotherapeut adviseert hem om eens naar de trainingen van het Wheelchair Skills Team van Kees-Jan van der Klooster te gaan en Anco volgt dat advies op: "Ik ging er met de trein naartoe en dat was heel ingewikkeld. Door allerlei drempels en gebrek aan hulp moest ik lang wachten voor er een toegankelijke trein kwam. En tijdens die training bleek mijn rolstoel verkeerd: hij was te breed, te laag en de wielen stonden te ver naar achteren, waardoor ik geen wheelie kon maken. Nadat ik mijn wielen wat had aangepast, leerde ik me veel vrijer bewegen."

Sporten voor iedereen

Het verandert niet alleen Anco’s eigen leven, maar hij gaat ook anders naar de wereld om hem heen kijken. Hij vertelt: "Ik zag ineens veel mensen in een verkeerde rolstoel zitten. Ze krijgen een stoel aangemeten en dan is het: zoek het zelf maar uit. Jezelf blijven trainen is ontzettend belangrijk. Dat is ook waar ik me nu voor inzet. Het gaat over veel meer dan dat ene drempeltje wegnemen. Ik ben in gesprek met de gemeente over de aanleg van een rolstoelparcours in het vernieuwde stadspark. Het uitgangspunt is dat het een multifunctioneel park moet zijn voor alle Veenendalers, waar je kunt wandelen, sporten en genieten van de natuur. Hoe mooi zou het dan zijn als er ook een plek komt om te trainen met een rolstoel, rollator, scootmobiel of blindengeleidestok? Dan is het park pas écht voor alle Veenendalers. Er zijn zoveel mensen met een beperking die nauwelijks buiten komen. Door in een veilige omgeving te kunnen oefenen, wordt het voor iedereen beter."

Fotograaf Anco van den Berg Anco is een fervent hobbyfotograaf. Zijn camera heeft hij met een statief aan zijn rolstoel vastgemaakt. (© Anco van den Berg)  

Vrijheid

Bij het nadenken over toegankelijkheid, merkt Anco dat veel mensen de verantwoordelijkheid voor die toegankelijkheid makkelijk bij anderen leggen. Terwijl het, zoals hij zelf zegt, over veel meer gaat dan dat ene drempeltjes wegnemen. "Je kunt met een beperking ook zélf zorgen dat de wereld voor jou toegankelijker is", zegt hij stellig. Als voorbeeld haalt hij een op de stoep geparkeerde auto aan: "Dan kun je gaan vloeken dat er weer zo’n aso op de stoep heeft geparkeerd en naar huis gaan omdat je er niet langs kunt. Maar je kunt ook zorgen dat je vaardig genoeg bent om de stoeprand af te gaan, om de auto heen en de stoep weer op. Dat is niet de meest veilige situatie, maar het zorgt er wel voor dat je zélf bepaalt waar je wel en niet kunt komen. Met de juiste training en oefening, zoals het Wheelchair Skills Team dat doet, krijg je dat voor elkaar. Dat is wat ik iedereen wil laten zien; niet alleen mensen met een beperking, maar ook leveranciers van rolstoelen, die zo kunnen leren wat er wel en niet goed is aan hun materiaal. Of mantelzorgers die rolstoelen duwen. Door goed te oefenen, maak je alles veiliger."

Omgaan met obstakels

Door de inzichten van Kees-Jan, door hoe hij ernaar kijkt, past de rolstoel nu veel beter bij Anco. "Natuurlijk heb ik er in het begin tegen gevochten", erkent hij. "Ik wilde helemaal geen rolstoel, maar uiteindelijk heb je geen keuze. De adviezen en trainingen van Kees-Jan hebben me mijn vrijheid teruggegeven. Ik heb leren omgaan met de moeilijkheden die je op straat tegenkomt: drempels, scheve stoeptegels, gootjes; dat soort dingen. Ik kan nu gewoon naar het winkelcentrum toe, kan boodschappen doen, kan naar buiten. Dat klinkt heel simpel, maar als je met die obstakels niet kunt omgaan, ben je pas écht beperkt. Natuurlijk: het mag voor mensen met een beperking allemaal best wat makkelijker gemaakt worden, maar je moet niet alle verantwoordelijkheid bij iemand anders leggen. Niet elk gebouw zal toegankelijk zijn, daar moet je ook realistisch in zijn. Maar focus daar niet op, want dan maak je jezelf zielig. En ik bén niet zielig: er zijn veel meer plekken waar ik wél heen kan, dan waar ik niet heen kan. Door daarnaar te kijken, kom je veel verder."

Altijd op de hoogte blijven?