European Accessibility Act: wat betekent dit voor jou?
2 juli 2025
Afbeelding gemaakt met AI
Op 28 juni 2025 is de European Accessibility Act (EAA) in werking getreden. Deze Europese toegankelijkheidsrichtlijn is bedoeld om de toegankelijkheid van producten en diensten binnen de Europese Unie te verbeteren, een belangrijke stap in het wegnemen van (digitale) barrières. Maar wat houdt dit alles precies in en wat ga jij ervan merken?
Wat houdt het in?
De EAA is een richtlijn van de Europese Unie die landen verplicht om toegankelijkheidsnormen op te nemen in hun nationale wetgeving. De richtlijn geldt voor diverse producten en diensten, zoals computers en smartphones, webshops en betaalterminals, (openbaar)vervoersdiensten, bankieren, e-books en audiovisuele media. Nederland heeft de richtlijn in verschillende bestaande wetten verankerd.
Wat ga je ervan merken?
Het doel van de EAA is ervoor te zorgen dat deze producten en diensten toegankelijk worden voor iedereen. Dit betekent dat bedrijven en instellingen verplicht worden om hun producten en diensten aan te passen aan de behoeften van mensen met een lichamelijke, visuele of auditieve beperking. Zo zijn veel websites en apps nog steeds niet goed toegankelijk voor mensen met een beperking. De EAA verplicht bedrijven om digitale platforms gebruiksvriendelijker te maken. Zo moeten websites en apps niet alleen maar bedienbaar zijn met een muis, maar ook via spraakbesturing of toetsenbordnavigatie. Betaalmethodes in webshops moeten voor iedereen te gebruiken zijn en online bankieren moet ook te gebruiken zijn zonder ingewikkelde handelingen.
Reizen met het openbaar vervoer kan een uitdaging zijn voor mensen met een fysieke beperking; ook daar geeft de EAA richtlijnen voor. Denk aan drempelvrije instapmogelijkheden in bussen en treinen. En aan beter toegankelijke stations en haltes met liften en hellingbanen, automatische deuren en gebruiksvriendelijke kaartautomaten op een toegankelijke hoogte. Ook pinautomaten en ticketmachines moeten - waar dat nog niet het geval is - gebruiksvriendelijk worden gemaakt. Dat betekent bijvoorbeeld dat pinautomaten verlaagd moeten worden, zodat ze ook voor iemand met een rolstoel bereikbaar zijn. Selfservicekiosken moeten ook te gebruiken zijn met eenvoudig te bedienen knoppen of andere alternatieven voor touchscreens. Winkels en openbare gebouwen moeten toegankelijke balies en brede doorgangen hebben.
Voorbeelden uit de praktijk
Huidige situatie
EAA-norm
Een pinautomaat hangt te hoog en is niet bedienbaar door een rolstoelgebruiker.
Pinautomaten op een toegankelijke hoogte en voorzien van spraakfunctie.
Een OV-chipkaart-oplaadpunt werkt alleen via een touchscreen.
Oplaadpunten moeten een fysieke knopbediening of spraakfunctie hebben.
Een e-book alleen beschikbaar in een digitaal formaat dat niet werkt met schermlezers.
E-books moeten in toegankelijke formaten worden aangeboden.
Een ticketautomaat heeft een klein scherm met onduidelijke knoppen.
Automaat moet een duidelijke gebruikersinterface hebben, inclusief spraakondersteuning.
Melding doen
Wat nou als iets níet goed geregeld is? Het antwoord op die vraag is simpel: dat heb je het recht om melding te maken. Dat kan uiteraard door de betreffende bedrijven of organisaties zelf aan te spreken en te wijzen op de toegankelijkheidseisen en de EAA. Ook kun je melding maken bij een van de toezichthouders. Welke instantie dat is, is afhankelijk van het product of de dienst waarover de melding gaat. Zo vallen bankdiensten en financiële e-handelsdiensten onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), openbaar vervoer valt onder de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en elektronische communicatie, inclusief e-readers, valt dan weer onder de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). Kortom: afhankelijk van het product of de dienst kun je bij een andere toezichthouder terecht. Dat wordt dus even goed googelen voor je een melding kan maken.
Uitzonderingen
Er zijn uiteraard ook uitzonderingen op de richtlijn. Zo geldt de EAA niet voor bedrijven die alleen werken voor de zakelijke markt (business-to-business). Diensten van kleine bedrijven met minder dan 10 medewerkers, of een omzet onder 2 miljoen euro, zijn uitgezonderd. Producten van deze kleine bedrijven vallen echter wél onder de afspraken. En leidt de naleving van de EAA tot een ‘onevenredige last’ voor het bedrijf, of tot een ‘fundamentele wijziging’ van een product of dienst, dan geldt de EAA ook niet. Online content die voor 28 juni 2025 (de ingangsdatum van de EAA) is gepubliceerd, geldt ook als uitzondering op de regel.
Conclusie
De EAA brengt een grote verandering teweeg in hoe toegankelijkheid wordt aangepakt in Nederland en de rest van de EU. Mensen met een fysieke beperking krijgen meer mogelijkheden om zelfstandig gebruik te maken van essentiële producten en diensten. Hoewel de richtlijn een belangrijke stap vooruit is, zal het succes ervan afhangen van de handhaving en de bereidheid van bedrijven en overheden om toegankelijkheid serieus te nemen. En gaat iets niet volgens de richtlijnen? Maak dan vooral melding. Op die manier kun je ook zelf bijdragen aan het creëren van bewustwording en zo aan een beter toegankelijke samenleving.
